De onderhoudsverplichting kan door partijen bij overeenkomst of door de rechter bij vonnis worden vastgesteld. Een onderscheid moet gemaakt worden tussen de overeenkomsten die een onderhoudsgeld vaststellen ter uitvoering van een wettelijke onderhoudsverplichting enerzijds en de overeenkomsten die een onderhoudsgeld vaststellen zonder wettelijke grondslag anderzijds. Deze laatste overeenkomsten
worden geheel beheerst door het verbintenissenrecht en gelden als wet tussen partijen. Zo kunnen zij niet herroepen worden behalve met wederzijdse toestemming. Dit is niets anders dan de toepassing van artikel 1134 BW. De wettelijke onderhoudsplicht daarentegen is van openbare orde, minstens van dwingend recht om reden van haar maatschappelijk belang en de binding met de staat van de persoon
en de instelling van het huwelijk. Niet alle regels die de wettelijke onderhoudsplicht beheersen zijn echter van openbare orde of van dwingend recht en evenmin zijn alle alimentatieovereenkomsten nietig. Voorwaarde is wel dat deze overeenkomsten geen afbreuk doen aan de fundamentele beginselen die precies uit het openbare orde karakter en het dwingend karakter van de regelgeving met betrekking tot
alimentatie voortvloeien. Binnen dit kader is er plaats voor de vrije wilsuiting.