Het respecteren van de mensenrechten bij het uitoefenen van de politiefunctie is niet alleen van fundamenteel belang voor het functioneren van een rechtsstaat, het is bovendien het ultieme legitimatiemiddel van het politieoptreden in onze samenleving.
De wet op het politieambt heeft vanuit verschillende perspectieven ertoe geleid dat de mensenrechten
zich verankerd hebben in de politiefunctie. Op dit vlak was de wet op het politieambt in 1992 zeker niet nieuw. Het beginsel van de mensenrechten had lang ervoor reeds zijn intrede gedaan bij politie. De wet was wel vernieuwend omdat ze de politie tegelijkertijd beschouwde als een behoeder en een actieve promotor van de ontwikkeling van de mensenrechten in onze samenleving. De kracht van de wet werd gebundeld in het artikel 1 Wet Politieambt dat drie belangrijke principes omvat: het gezagsprincipe, het democratisch principe en het legaliteitsbeginsel. Die visie heeft gedurende twintig jaar haar vruchten afgeworpen. Leidinggevende politieambtenaren en gezagsoverheden hebben tal van de in de wet op het politieambt vervatte mechanismen met betrekking tot mensenrechten tot leven gebracht. Het wettelijk dispositief werd bovendien nog versterkt. De rechtsleer stelt wel vast dat de rechtspraak bepaalde wettelijke bepalingen nogal sterk uitrekt.
Dit mag ons echter niet beletten de wet op het politieambt in ons land te beschouwen als een ankertekst voor de uitoefening van de mensenrechten doorheen de politiefunctie.