Het Vast Comité van Toezicht op de Politiediensten werd opgericht begin jaren 1990 en dat waren woelige tijden op het vlak van politie en veiligheid. Wat begin jaren 1980 al borrelde met de zgn. zaak François, de fichering van politieke militanten door politie, de problematische naleving van de wet op de privémilities e.a., barstte in het midden van dat decennium voorgoed los met de onopgehelderde moorden van de Bende van Nijvel, de aanslagen van de CCC en het Heizeldrama. De parlementaire onderzoekscommissies die hierop volgden konden niet anders dan grote structurele disfuncties
vaststellen in het functioneren van de politiediensten. Naast een absoluut gebrek aan taakverdeling en coördinatie tussen de politiediensten achtte men ook de ontoereikende en te weinig onafhankelijke controle op de politie mee verantwoordelijk voor de ontaarde toestand. Met het zogenaamde Pinksterplan van 1990 werd daarom een nieuw en extern controleorgaan op de politie aangekondigd. Op 18 juli 1991 was de wet op het toezicht op de politie- en inlichtingendiensten een feit. Om de onafhankelijkheid ervan te waarborgen werd het Vast Comité van Toezicht op de Politie of
Comité P een parlementair controleorgaan. Het treedt volledig extern op tegenover zowel de uitvoerende macht (ministers, gouverneurs, burgemeesters e.a.) als de politie zelf. De interne controleorganen bij de politie, zoals de Algemene Inspectie en de Diensten voor Intern Toezicht bij de lokale politie vallen eveneens onder dit toezicht. Het Vast Comité P kreeg de wettelijke opdracht mee toe te zien op de eerbiediging van de rechten en vrijheden van de burger bij het optreden van de politie, op de doelmatigheid en doeltreffendheid en op de coördinatie tussen de politiediensten. Na de politiehervorming kan men dit laatste vooral begrijpen als toezien op de coördinatie tussen de federale en lokale niveaus van de geïntegreerde politie. Naast deze parlementaire controletaken voert de Dienst Enquêtes, de onderzoeksdienst van het Comité P, ook gerechtelijke onderzoeken. Het betreft hier in principe onderzoeken waarbij politiefunctionarissen ofmensenmet politiebevoegdheden betrokken zijn en die een delicaat karakter hebben of waarbij bijzondere competenties en gespecialiseerde onderzoeksmethoden vereist zijn.2 Daarbij staan de onderzoekers onder het gezag van de rechterlijke macht of de magistratuur...